وکیوم باتوم

وکیوم باتوم

نفت خام را در پالایشگاه برای به دست آوردن مشتقات نفتی، پالایش می‌کنند. این نفت در پالایشگاه، به برج‌های تقطیر منتقل شده و به اجزای سازنده‌ی خود تقسیم می‌شود. علت جدا شدن اجزای نفت خام از یکدیگر، اختلاف نقطه‌جوش در قسمت‌های مختلف برج است.پایین‌ترین لایه‌ای که در اثر تقطیر نفت خام در شرایط خلاء در برج‌های قطران باقی می‌ماند را کف ته خلاء یا وکیوم باتوم (Vacuum Bottom) می‌نامند. این کف ته خلاء در گذشته به‌عنوان لجن نفت خام شناخته و دور ریخته می‌شد.

با گذشت زمان و پیشرفت فناوری، مهندسان توانستند وکیوم باتوم را با انجام فرآیندهایی خاص به ماده‌ای قابل استفاده تبدیل کنند. در حقیقت ماده‌ای که از وکیوم باتوم به دست می‌آید، قیر و نفت کوره است. میزان 70 درصد از ماده اولیه نفت کوره را وکیوم باتوم (VB)، تشکیل می‌دهد.

وکیوم باتوم، ظاهر و بویی شبیه به قیر دارد و در رنگی تیره تولید می‌شود، این ماده از نظر شیمیایی پایدار است ولی قابلیت اشتعال دارد. وکیوم باتوم از هیدروکربن‌هایی تشکیل می‌شود که تعداد اتم آن بیشتر از ۳۵ عدد است.دمای کف خلاء یا همان وکیوم باتوم در داخل برج‌های تقطیر برابر با 240 الی 320 درجه سانتی‌گراد است، با عبور هوا از کف خلاء در دمای مذکور، فرآیند اکسیداسیون آغاز می‌شود. نتیجه‌ی دمیدن هوا به وکیوم باتوم، بهبود خواص آن و تبدیل مولکول‌های Meltan به مولکول‌های سنگین‌تر یعنی آسفالتین است. تبدیل مولکولی ایجاد شده باعث به وجود آمدن قیر با درجه نفوذ کم و افزایش صافی آن می‌شود.

نمایی نزدیک از قیر وکیوم باتوم

از خصوصیات دیگر کف خلاء به دست آمده در برج‌های قطران، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• چگالی در دمای محیط (۲۵ درجه سانتی‌گراد): ۱۰۲۰-۱۰۱۰ کیلوگرم بر مترمکعب
• درجه نفوذ: ۳۳-۲۲ میلی‌متر
• ویسکوزیته در دمای ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد: ۹۰۰-۴۵۰ سانتی‌استوک