قیر تهاتری چیست؟ نوعی معامله یا قرارداد است که قیر بعنوان کالای اصلی معامله، جای پرداخت نقدی، در مقابل کالا یا خدمات دیگر مبادله می‌شود. این نوع معامله معمولاً در پروژه‌های عمرانی، ساختمانی، یا زیرساختی انجام می‌شود، به ویژه زمانی که بودجه نقدی محدود است یا طرفین تمایل دارند هزینه‌های خود را به شکل دیگری جبران کنند.
ویژگی‌های قیر تهاتری
- عدم استفاده از پول نقد: به جای پرداخت مستقیم پول، قیر در ازای کالا یا خدمات تحویل داده می‌شود.
- کاربرد در پروژه‌های بزرگ: این روش معمولاً در پروژه‌های ملی و بزرگ مانند ساخت جاده‌ها و اتوبان‌ها استفاده می‌شود.
- معاملات دولتی یا خصوصی: تهاتر می‌تواند بین دولت و پیمانکاران یا حتی بین شرکت‌های خصوصی انجام شود.
- مزیت برای کشورها یا شرکت‌ها: به‌ویژه برای کشورهایی که تولیدکننده قیر هستند و می‌خواهند از منابع داخلی خود برای تأمین هزینه‌ها استفاده کنند.
مثال:
- یک شرکت راهسازی ممکن است خدمات ساخت جاده را ارائه دهد و به‌جای دریافت پول نقد، قیر مورد نیازش را از دولت یا تأمین‌کننده قیر دریافت کند.
- یا یک کشور تولیدکننده قیر، قیر خود را به کشورهای دیگر صادر کند و در عوض کالاهایی مثل تجهیزات یا ماشین‌آلات وارد کند.
این نوع معامله می‌تواند به بهبود گردش اقتصادی کمک کند، به شرطی که به‌درستی مدیریت شود.
در ایران، قیر تهاتری یکی از روش‌های تأمین منابع برای پروژه‌های عمرانی و زیرساختی است که به‌ویژه در طرح‌های دولتی کاربرد گسترده‌ای دارد. این روش معمولاً برای حمایت از پروژه‌های راهسازی و توسعه زیرساخت‌ها، به جای تأمین بودجه نقدی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه، جزئیات بیشتری درباره قیرتهاتری در ایران ارائه می‌شود:
کاربرد قیر تهاتری در ایران
- پروژه‌های دولتی:
- دولت ایران قیر تولیدی در پالایشگاه‌ها را به‌صورت تهاتری به پیمانکاران یا نهادهای مجری پروژه‌های عمرانی ارائه می‌کند.
- پیمانکاران، به جای دریافت وجه نقد، قیر موردنیاز خود را از دولت تحویل می‌گیرند و در ازای آن پروژه را اجرا می‌کنند.
- راهسازی و آسفالت:
- بسیاری از پروژه‌های جاده‌سازی و ترمیم زیرساخت‌ها از طریق قیرتهاتری تأمین مالی می‌شوند.
- این روش به دلیل نبود بودجه کافی یا تأخیر در تخصیص بودجه نقدی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- تهاتر با صادرکنندگان:
- در مواردی، دولت قیر را به صادرکنندگان می‌دهد و در مقابل کالا یا خدماتی که کشور نیاز دارد، دریافت می‌کند.
قوانین و مقررات مربوط به قیر تهاتری چیست؟
- بودجه سالانه کشور: هر ساله در لایحه بودجه، مقدار قیر تهاتری که دولت مجاز به ارائه است، مشخص می‌شود. به این قیر اصطلاحاً «قیر رایگان» یا «قیر یارانه‌ای» نیز گفته می‌شود.
- نظارت بر مصرف: سازمان‌های نظارتی مانند دیوان محاسبات و سازمان بازرسی کل کشور بر نحوه توزیع و مصرف قیر تهاتری نظارت دارند.
مزایای قیر تهاتری در ایران
- کاهش نیاز به نقدینگی: در شرایط محدودیت بودجه، قیرتهاتری به دولت و پیمانکاران کمک می‌کند تا پروژه‌ها متوقف نشوند.
- حمایت از تولید داخلی: استفاده از قیر تولید داخل در پروژه‌های ملی باعث رونق صنعت قیر و افزایش اشتغال می‌شود.
- تسهیل در اجرای پروژه‌های عمرانی: این روش، امکان اجرای سریع‌تر پروژه‌ها را فراهم می‌کند.
چالش‌های قیر تهاتری در ایران چیست؟
- کیفیت قیر: گاهی کیفیت قیر تحویلی به پیمانکاران با استانداردهای لازم مطابقت ندارد.
- مشکلات صادراتی: تهاتر قیر ممکن است تعادل در بازارهای صادراتی را تحت تأثیر قرار دهد.