در این مقاله از سیمین زرین به 10 نکته طلایی اجرای عایق رطوبتی با وکیوم باتوم اشاره شده است. با ما همراه باشید. وکیوم باتوم (Vacuum Bottom) ماده‌ای نفتی و سنگین است که نقش اساسی در تولید عایق‌های رطوبتی قیری ایفا می‌کند. با وجود خواص فیزیکی و شیمیایی منحصر به‌فرد آن، اجرای صحیح عایق‌کاری با قیر حاصل از VB نیازمند رعایت اصول مهندسی و اجرایی خاص است.
عایق رطوبتی از عوامل حیاتی در پایداری سازه‌های بتنی و فولادی به شمار می‌رود. وکیوم باتوم که از ته‌مانده برج خلأ پالایشگاه‌های نفتی به دست می‌آید، ماده‌ای خام برای تولید قیر صنعتی است. این قیر پس از فرآیندهایی مانند دمیدن هوا (Blowing) یا اصلاح با پلیمر، به عنوان عایق رطوبتی مصرف می‌شود. عدم توجه به نحوه‌ی اجرا، نوع قیر، دمای مناسب، و آماده‌سازی سطح، می‌تواند باعث بروز نفوذ آب، طبله کردن عایق و حتی تخریب سازه گردد.
10 نکته اساسی در اجرای عایق رطوبتی با وکیوم باتوم
1. انتخاب وکیوم باتوم با مشخصات فنی مناسب
میزان آسفالتن، ویسکوزیته و نقطه اشتعال در VB تأثیر مستقیمی بر کیفیت قیر تولیدی دارد. برای عایق‌کاری، VB با نسبت پارافین پایین، آسفالتن بالا و پایداری حرارتی مناسب انتخاب شود.
2. دمای مناسب در تولید و اجرا
دمای اعمال قیر باید بین ۱۶۰ تا ۱۸۰ درجه سانتی‌گراد حفظ شود. لذا دمای پایین موجب کاهش چسبندگی و دمای بالا منجر به ترک خوردن یا سوختن قیر می‌شود.
3. استفاده از پرایمرهای قیری
پیش از اجرای لایه اصلی، اعمال یک لایه پرایمر (ترکیب قیر رقیق شده و حلال) چسبندگی بین قیر و زیرکار را بهبود می‌بخشد و از پوسته شدن جلوگیری می‌کند.
4. آماده‌سازی دقیق سطح زیرکار
سطح باید کاملاً خشک، بدون گرد و غبار و بدون چربی باشد. ترک‌ها، درزها و حفره‌ها با ملات مناسب ترمیم شده و شیب‌بندی صحیح انجام گیرد.
5. تقویت عایق با الیاف و لایه‌های متقاطع
در لایه‌گذاری از تیشو، پلی‌استر یا گونی به‌صورت متقاطع (۰ و ۹۰ درجه) استفاده شود تا مقاومت مکانیکی افزایش یابد و ترک‌خوردگی کاهش یابد.
6. تأکید بر یکنواختی ضخامت لایه‌ها
هر لایه قیر باید دارای ضخامت یکنواخت (معمولاً بین ۲ تا ۴ میلی‌متر) باشد. ضخامت بیش از حد منجر به انقباض و ترک می‌شود؛ ضخامت ناکافی نیز به نفوذپذیری منتهی خواهد شد.
7. استفاده از قیر اصلاح‌شده (پلیمری) در شرایط خاص
در مناطق با نوسانات شدید دما یا لرزه‌خیز، استفاده از قیر اصلاح‌شده با پلیمر (PMB) که از وکیوم باتوم به‌دست آمده‌باشد، دوام بیشتری دارد.
8. اجرای کامل درزگیری و نواحی بحرانی
نقاطی مانند کفشورها، تقاطع دیوارها، اطراف لوله‌ها و کانال‌ها باید با نوار درزگیر و لایه‌های اضافه تقویت شوند تا از نشتی جلوگیری شود.
9. تست کیفی پس از اجرا (تست آب‌بندی)
پس از اتمام، با انجام تست‌های غرقابی، فشار مثبت و مشاهده نشتی‌ها در دوره ۴۸ ساعته می‌توان عملکرد عایق را ارزیابی کرد.
10. پوشش نهایی محافظت‌کننده از عایق
برای دوام بیشتر، روی لایه عایق، ملات سیمانی، موزاییک، سرامیک یا لایه ژئوتکستایل اجرا شود تا از آسیب مکانیکی و اشعه UV در امان باشد.
مقایسه عملکرد قیر تولیدشده از وکیوم باتوم و سایر خوراک‌ها
| ویژگی‌ها | قیر حاصل از VB | قیر نفتی معمولی | قیر طبیعی |
|---|---|---|---|
| چسبندگی | بسیار بالا | متوسط | کم |
| مقاومت در برابر آب | عالی | خوب | ضعیف |
| قابلیت اصلاح با پلیمر | بالا | متوسط | کم |
| دمای نرم شدن | قابل تنظیم | محدود | ثابت |
| هزینه تولید | اقتصادی | نسبتاً بالا | بالا |
نتیجه‌گیری
وکیوم باتوم به‌عنوان ماده‌ی اولیه اصلی در تولید قیر، قابلیت‌های متعددی برای تولید عایق‌های رطوبتی با عملکرد بالا دارد. با رعایت نکات کلیدی در اجرا، می‌توان ماندگاری عایق، ایمنی سازه و مقاومت در برابر شرایط محیطی را تضمین کرد.
اجرای دقیق همراه با تحلیل فنی و انتخاب صحیح نوع قیر از مهم‌ترین عوامل موفقیت در سیستم‌های ایزولاسیون نوین به‌شمار می‌رود.
